10 december 2015
Vluchtelingen, prominenten, politici en medewerkers kwamen op 9 december bij elkaar tijdens de zevende Nacht van de Vervanging in het Verzetsmuseum in Amsterdam. Om te praten, te luisteren, maar ook om te eten en plezier te hebben met elkaar. Hiermee komen verhalen naar buiten en leert men elkaar kennen.
“Je moet wel een heel goede reden hebben om je twee kinderen in een land ver weg achter te laten”, aldus Angela Groothuizen. “Deze vrouw gaat met mij mee naar huis vanavond en ik ga goed voor haar zorgen.” Angela is een van de bekende Nederlanders en Amsterdamse politici die voor één nacht een vluchteling mee naar huis nemen. “Wij ‘BN-ers kunnen een grote groep mensen bereiken en vertellen dat een vluchteling niet ‘eng’ is.” Daarmee verwoordt ze precies wat het ASKV wil: aandacht voor het lot van uitgeprocedeerde asielzoekers.
‘Alsof iemand zonder papieren geen mens meer is’
Geert Mak is er, samen met zijn vrouw. Medemenselijkheid, daar draait het volgens Geert om. Hij wil het zwijgen doorbreken. Het probleem van vluchtelingen wordt steeds groter met meer dan 60 miljoen mensen die op de vlucht of ontheemd zijn. En wij duwen het weg, anonimiseren het en doen aan ‘blaming the victim’, zegt hij. “Ik sta hier als protest tegen de leiders van de PVV, het CDA en de VVD. Zij doen alsof iemand zonder papieren geen mens meer is. Waar is het geheugen van deze landelijke politici.” Hij roept op om te stoppen met het ontkennen van de menselijke nood. “Omdat je een mens bent bestaat er een grondrecht, ook als je stateloos bent. Het is onze fraternité, liberté en egalité die we moeten verdedigen, over alle grenzen heen.”
‘Zonder dialyse overleef ik niet’
Schrijver/journalist en voorzitter van het bestuur van het ASKV, Chris Keulemans, leidt de discussies en nodigt de uitgeprocedeerde Moussa op het podium. Moussa vertelt in goed Nederlands dat hij in 2009 gevlucht was uit Ivoorkust. Hij vertelt over de jaren die hij in het AZC doorbracht, hoe hij op straat belandde en sinds 2005 een kamer heeft in een van de ASKV-huizen. Tijdens zijn zwervend bestaan, kreeg hij een nierziekte, waarvoor hij nu drie keer per week wordt behandeld. Sinds kort is er een privékliniek in Ivoorkust waar Moussa terecht zou kunnen. Maar de kosten zijn hoog! “Ik heb daar geen geld voor”, zegt hij. “En zonder dialyse overleef ik niet.” De nacht logeert hij bij theatermaker en cabaretier Tom de Ket, die ervoor zal zorgen dat Moussa geen zoute hapjes krijgt. “Dat is meteen goed voor mij, want ik heb hoge bloeddruk”, grapt Tom.
‘Medemenselijkheid is een plicht’
Half in het Engels, half in het Nederlands, vertelt cabaretière Sanne Wallis de Vries dat ze gelooft in brotherhood. Ze vindt dat we naast alle rechten een plicht hebben tot brotherhood en humanity: medemenselijkheid en zingt A case of you, een prachtig lied over liefde van Joni Mitchell.
‘De schuld die nooit wordt ingelost is die van de menselijke maat’
Tom de Ket, bezig met een theaterstuk over het Pauperparadijs, ziet parallellen tussen de tijd van het vroege koninkrijk der Nederlanden en het huidige tijdsgewricht. “In die tijd leefden twee miljoen mensen in bittere armoede en was er geen bad, geen bed en heel soms een beetje brood.” Een sociaal plan, de Maatschappij van de Weldadigheid, mislukte helaas jammerlijk omdat de politieke wil ontbrak. Medemenselijkheid mocht niets kosten. De geschiedenis herhaalt zich, aldus Tom. “Ik hoor dezelfde argumenten. We verklaren ze vogelvrij en we laten ze aan hun lot over. Van de politiek hebben we niets te verwachten, die maakt zich het meest druk over het aflossen van de staatsschuld. Maar de schuld die nooit wordt ingelost is die van de menselijke maat.”
‘Patience – Ik heb er acht jaar op gewacht’
Chris Keulemans vraagt Nancy, inmiddels in het bezit van een verblijfsvergunning, wat zij de nieuwe vluchtelingen aanraadt. Patience, antwoordt ze, dat is het allerbelangrijkste. De hoop niet opgeven. “Je ziet, ik ben hier nu veilig, legaal en samen met mijn gezin. Ik heb er acht jaar op moeten wachten.”
‘I’m human and I’ve been helped. That’s why I’m here.’
Beroepsoptimist, schrijver en theatermaker Marc de Hond vertoont een film en leest een gedicht voor over durf, angst en je angsten overwinnen. “I’m human and I’ve been helped. That’s why I’m here”, zegt hij. Bekijk de video Oorlogshelden?. Ook Marc neemt een logee mee naar huis.
‘I matter’
Misschien wel meest indrukwekkende spreker van de avond is Jacqueline. In Oeganda was ze haar leven niet zeker vanwege haar politieke ideeën en haar seksuele geaardheid. Ze vertelt over de schaamte en de angst die ze ooit voelde. ‘Ik vertel iedereen dat ze moeten blijven geloven, dat er goede mensen zijn. Dat, toen ze de allereerste keer bij het ASKV aanklopte iemand vroeg, ‘Wil je iets drinken’ en hoe belangrijk dit kleine gebaar voor haar was. “I matter”, realiseerde ze zich. Hou daarom de deuren van het ASKV altijd open, zei ze, onder luid applaus.
‘Je blijft wie je bent’
Plotseling horen we iemand roepen achter in de zaal. Een donkere vrouw met laarzen, een wijde jas en een grote tas stapte binnen. Het blijkt Taante te zijn, een rol van Jetty Mathurin. Ze maakt grappen, maar stelt ook kritische vragen aan de zaal. “Wat verandert er voor de vluchtelingen na deze avond? Waarom komen deze BN-ers? Voor de pers of voor hun imago?” Volgens Taante ben je er niet vanaf na één nacht, maar gaat het juist om het opbouwen van een relatie. Om communicatie. Met een flesje water en een kalebas laat ze zien dat water hetzelfde blijft, ook al giet je het in een andere vorm. “Je blijft wie je bent, je kracht blijft of je nu hier bent of daar.”
‘Het is een kwestie van beschaving’
Na een korte pauze nemen Amsterdamse politici plaats op het podium voor een debat. Marjolein Moorman (PvdA), Daniel Peters (SP), Rutger Groot Wassink (GL), Ariëlla Verheul (D66) en Petra Schultz van het ASKV. Jelle Klaasen (advocaat) start het debat met een verhaal over een cliënt die alle rechten kwijt raakte en hij pleit voor een systeem waar plaats is voor mensen in nood. “Het is een kwestie van beschaving.” Zeker nu de bad, bed, broodregeling op losse schroeven dreigt te staan na een uitspraak van de Centrale Raad. Het panel is het er wel over eens dat er een humanitaire ondergrens moet zijn. “Wij willen niet dat mensen op straat leven”, zegt Marjolein Moerman. En Rutger Groot Wassink vindt dat we met de uitspraak van de Centrale Raad misschien de slag hebben verloren, maar nog niet de oorlog. Bovendien, stelt hij, is er een toenemend verschil van inzicht tussen de gemeente- en de landelijke politiek.
‘Politiek is een kat- en muisspel’
Petra vraagt zich af of de politici alleen maar ruimte zien voor de basisvoorzieningen of dat ze ook meedenken over het bieden van perspectief aan de vreemdelingen in Amsterdam. “We vechten er wel voor”, luidt het antwoord vrij eensgezind. Karel (ASKV coördinator) wil weten waarom er ondanks toezeggingen en duidelijkheden aan de gesprekstafel maar steeds geen duidelijkheid komt in de praktijk. Politiek is een kat en muisspel”, beaamt Marjolein Moerman. En blijft het lang heen en weer schuiven tussen verschillende stellingen voordat er concreet iets verandert.
De nieuwe vluchtelingen uit Syrië krijgen nu voorrang, waardoor de cliënten van het ASKV tussen de wal en het schip dreigen te raken. “We verliezen ze niet uit het oog en we zullen ze zeker niet onder bruggen laten slapen”, belooft Rutger Groot Wassink.
De avond loopt ten einde. Veel gasten zijn al vertrokken met hun gastheren en –vrouwen. De volgende ochtend druppelen vanaf 8 uur pers en gasten weer binnen voor het ontbijt. Onder de indruk van het verhaal van hun logé vraagt Geert Mak of hij haar dossier misschien nog eens in kan kijken. Angela Groothuizen maakt een selfie met haar logé en prikken een dag om van de week warme schoenen en lekkere gezichtscrème te gaan kopen. Of we de foto mogen gebruiken? “Jullie mogen alles” zegt ze.
Lees en kijk meer over de Nacht van de Vervanging in de media:
- AD 9-12-2015: Angela Groothuizen neemt vluchteling in huis
- AD 12-11-2015: Vluchteling bij Angela Groothuizen huilde veel
- Giel Beelen op radio 3FM (op 145 min) met Angela Groothuizen
- Koffietijd Video (op 9.10 min) Bij Lydia Rood thuis
- Gijs 2.0 Radio: Angela Groothuizen nam voor één nacht een vluchteling in huis
- NPO, Radio: Met het oog op morgen (Op 51:15 min): Interview met Angela Groothuizen
- NPO radio 1
10 december programma van 6 uur tot 9 uur, met interviews op:
om 6 uur en 13 minuten algemeen
om 6 uur en 42 minuten met Tom de Ket
om 7 uur en 16 minuten met Moussa - Elsevier: Asielzoekers mogen nachtje bij BN-ers logeren
- EO, Dit is de dag: Angela Groothuizen neemt een illegaal in huis
- Shownieuws: Angela Groothuizen neemt vluchteling in huis
- Showbiznews: Angela Groothuizen deelt bed met vluchteling
- RTL nieuws Vluchteling logeert bij Angela Groothuizen
- Telegraaf: Angela vangt vluchteling op
- Gelderlander: Angela Groothuizen Neemt Vluchteling in huis
En kijk naar fotoverslag op ASKV Facebook
Steun de werkzaamheden van het ASKV. Geef een gift of word donateur!
Achtergrond:
In veel steden is een BBB (bed, bad, brood) geopend voor uitgeprocedeerde vluchtelingen. Amsterdam heeft ook een loket en 24-uurs opvang voor deze doelgroep. Wat verandert er door de uitspraken van de Raad van State en Centrale Raad? Wie zijn deze vluchtelingen zonder verblijfsvergunning? Welk perspectief hebben zij? Op deze vragen willen we in gaan tijdens de Nacht van de Vervanging. Zie ook Nacht van de Vervanging 2014