5 april 2022
Vandaag staan de wetsvoorstellen over staatloosheid gepland voor het plenair debat:
- Het wetsvoorstel voor een vaststellingsprocedure staatloosheid;
- Het wetsvoorstel voor verruiming van het optierecht voor in Nederland geboren staatloze kinderen.
Verhalen van mensen die staatloos zijn
ASKV heeft verhalen verzameld van verschillende personen en families die staatloos zijn in Nederland. Alle personen in dit rapport leven momenteel in Nederland zonder een verblijfsvergunning. Het is voor hen niet mogelijk om Nederland te verlaten. De verhalen in dit verslag illustreren hoe het is om in deze benarde positie te zitten.
Zal de nieuwe wetgeving die vanavond besproken worden de situatie van staatlozen oplossen? En situaties zoals beschreven in het rapport voorkomen?
Helaas niet voldoende in de huidige vorm van de wetsvoorstellen. Maar er is nog de kans om dit recht te zetten. Om de situatie van staatlozen in limbo op te lossen en hen de kans te geven om bij te dragen aan de Nederlandse maatschappij. En om staatloze kinderen te laten opgroeien met een nationaliteit.
De drie voornaamste probleempunten in de wetsvoorstellen dienen dan op de volgende wijze te worden verbeterd:
In het wetsvoorstel voor een vaststellingsprocedure staatloosheid:
- Nu verblijf in de wet niet gekoppeld is aan een vaststelling staatloosheid dient er minimaal een effectieve mogelijkheid worden gecreëerd voor vastgestelde staatlozen zonder verblijfsvergunning om alsnog rechtmatig verblijf te kunnen verkrijgen. Dit kan uitzichtloze situaties voorkomen waarin de staatloze Nederland niet kan verlaten (zoals de portretten in het rapport illustreren). Om dit te faciliteren in de buitenschuld procedure, zoals de staatssecretaris heeft geopperd, dient het buitenschuldbeleid eerst veranderd dan wel verhelderd te worden om een effectieve mogelijkheid te bieden voor rechtmatig verblijf voor vastgestelde staatlozen.
In het wetsvoorstel voor Wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap en de Paspoortwet:
- Het terugbrengen van de periode van verblijf voor in Nederland geboren staatloze kinderen zonder verblijfsvergunning van ten minste tien jaar naar ten minste vijf jaar gelet op het belang van het kind.
- Het vervangen van de voorwaarde van “stabiel hoofdverblijf” door “gewone verblijfplaats”. In de huidige voorwaarde van “stabiel hoofdverblijf” is door het Ministerie van Justitie en Veiligheid een meewerkvereiste verwerkt (dezelfde als bij het kinderpardon) wat in strijd is met het Verdrag tot beperking der staatloosheid uit 1961 en het Kinderrechtenverdrag. De Raad van State heeft de overheid reeds geadviseerd de voorwaarde van ‘stabiel hoofdverblijf’ te schrappen en te wijzigen in “gewoon verblij”.
Ook adviseren we een mogelijkheid in de wet in te bouwen voor evaluatie van de vaststellingsprocedure, zodat kan worden nagegaan of de wetgeving bijdraagt aan daadwerkelijke oplossingen voor alle staatlozen in Nederland.
Lees ook hier de gezamenlijke verklaring van meer dan 25 ngo’s, advocaten, academische experts en andere geïnteresseerde partijen, opgesteld met input en steun van personen die zelf te maken hebben met staatloosheid.