De Medische Opvang Ongedocumenteerden van ASKV (MOO-Basis) biedt opvang en begeleiding aan uitgeprocedeerde asielzoekers met ernstige psychiatrische problematiek. Vanuit een stabiele onderdaksituatie wordt gewerkt aan een passend toekomsttraject door middel van juridische, medische en maatschappelijke begeleiding in combinatie met activeringsmodules. Hiermee draagt het MOO bij aan het stabiliseren van de psychiatrische problematiek, het vergroten van de zelfredzaamheid en het creëren van een toekomstperspectief hier of elders. Zo probeert het MOO te helpen bij het doorbreken van hun vicieuze cirkel.

Aanpak

Opvang

De belangrijkste doelstelling van de opvang van MOO-Basis is stabilisatie van de psychiatrische problematiek en het voorkomen dat verwarde en kwetsbare mensen op straat moeten leven. MOO-Basis biedt opvang en begeleiding aan 60 mensen, verspreid over verschillende woonpanden. Elk woonpand biedt ruimte aan drie à vier personen, die ieder een eigen kamer hebben. Keuken en badkamer worden gedeeld. Zo zijn de bewoners niet alleen en kunnen zij elkaars welzijn enigszins in de gaten houden. Tegelijkertijd blijft het relatief rustig in huis, iets waar bij deze doelgroep veel behoefte aan is. Medewerkers van MOO-Basis bewaken de huisregels en gemaakte afspraken. Ook is er een telefonische achterwacht, bij wie cliënten bij noodsituaties buiten werktijden terecht kunnen.

Vier ochtenden per week is de activeringsruimte open voor contact met andere bewoners, medewerkers en stagiaires van MOO-Basis. Bewoners kunnen hier terecht voor vragen, gespreksmomenten met begeleiders en gezelligheid. Ook worden in deze ruimte lunches georganiseerd voor en door bewoners, worden activiteitenmodules aangeboden en vinden individuele begeleidingsgesprekken plaats.

De cliënten van MOO-Basis krijgen intensieve individuele ondersteuning. Voor iedere cliënt wordt een hulpverleningsplan opgesteld en trajectbegeleiders hebben dagelijks contact over het dagelijkse leven, de woonsituatie, financiën, sociale contacten en dagbesteding. Een juridisch trajectbegeleider brengt aan de hand van een zorgvuldige dossieranalyse de juridische (on)mogelijkheden in kaart: legaal verblijf in Nederland of terugkeer naar het land van herkomst. Tot slot hebben de cliënten een medische contactpersoon. Dit is een sociaal-psychiatrisch verpleegkundige die hen begeleidt bij psychiatrische en somatische problematiek, en kan doorverwijzen naar een passende GGZ-behandeling en andere specialisten. Tevens houdt de verpleegkundige toezicht op medicatiegebruik.

Begeleiding

MOO helpt een stabiele leefomgeving te ontwikkelen van
waaruit geestelijke gezondheidszorg (GGZ) geïnitieerd en afgerond kan worden.
Een groot aantal cliënten heeft klachten die voortvloeien uit ernstige
psychiatrische ziektebeelden als PTSS, schizofrenie, psychosen,
waandenkbeelden, depressie en andere angst- en stemmingsstoornissen. Velen van
hen hebben naast psychiatrische ook somatische problematiek, variërend van
stressgerelateerde klachten tot lichamelijk letsel, slechtziendheid, HIV,
hepatitis B, diabetes en gynaecologische problemen.

Cliënten hebben baat bij structuur en een normaal dag-en-nachtritme. Daarom wordt er dagbesteding georganiseerd. In april 2019 is MOO-Basis een eigen activeringsproject gestart. Om de zelfredzaamheid te bevorderen, kunnen cliënten in groepsverband modules volgen, gericht op zelfzorg, psycho-educatie, sociale vaardigheden en toekomst/terugkeeroriëntatie. MOO volgt de voortgang van de cliënt op de verschillende leefgebieden nauwlettend.

De afronding van opvang wordt met zorg besproken en vormgegeven: een dossier is niet per se afgerond als een juridisch resultaat is geboekt. Cliënten kunnen niet altijd terecht in reguliere opvang, zoals een AZC of een BBB. Daarom blijven mensen met een toegekende Artikel 64 Vw soms toch bij MOO-Basis wonen.

Ook is het in de praktijk niet altijd mogelijk om een
behandeling af te ronden. Sommige mensen blijken chronisch ziek en blijvend
afhankelijk van zorg. Voor hen is op dit moment nog geen oplossing voorhanden.
Geen enkele andere instantie is bereid of in staat om vervangende opvang te
bieden. Samen met de ketenpartners zoekt het MOO naar een oplossing voor deze
groep.

Samenwerking

MOO-Basis werkt intensief samen met directe partners zoals hulporganisaties, gemeenten, GGD, GGZ-instellingen, medici, advocaten, de IND en de DT&V. Daardoor vinden ongedocumenteerden met psychiatrische problematiek sneller hun weg naar adequate opvang bij MOO-Basis, en worden de juiste instanties en instellingen betrokken bij de (behandel)trajecten. Zo kunnen we onze cliënten een eenduidige boodschap geven over hun toekomstperspectief en de hulpverlening die we bieden.

MOO-Basis is trekker en voorzitter van het Casuïstiekoverleg Ongedocumenteerden met Psychische Problemen Amsterdam (COPPA). Hierin werkt het MOO samen met de DT&V, IND, de GGD, de gemeente Amsterdam en Equator Foundation (GGZ). Dankzij COPPA kan per cliënt een helder en realistisch plan worden opgesteld, gericht op een gezamenlijke aanpak. MOO streeft naar een duurzame oplossing voor iedere cliënt, om te voorkomen dat deze kwetsbare patiënten opnieuw in de illegaliteit terecht komen.

Resultaten

Aanmeldingen en herkomst

Jaarlijks biedt MOO huisvesting en begeleiding aan gemiddeld zeventig ongedocumenteerden. De herkomstlanden van nieuwe cliënten zijn zeer divers, al is West-Afrika al jaren oververtegenwoordigd. Waar nodig helpt MOO een passende GGZ-behandeling op te starten of verwijst zij hen door voor opname in een GGZ-instelling. Ook komt het voor dat MOO na afronding van de behandeling op zoek gaat naar passende zorg vanwege chronische gezondheidsproblematiek.

Hulpverleningsresultaten

Naast psychosociale begeleiding en stabilisatie beoogt MOO ook het doorbreken van illegaliteit en wordt gestreefd naar een duurzame juridische oplossing. Zo weet MOO jaarlijks van ongeveer dertig procent van haar cliënten de illegaliteit te beëindigen. Bijvoorbeeld door verblijfsvergunning op asielgronden, buitenschuld, medische gronden of op grond van verblijf bij kind. Daarnaast zijn er cliënten die recht op rijksopvang krijgen vanwege het inzetten van een kansrijke juridische procedure, bijvoorbeeld vanwege een toegekende artikel 64 of een kansrijk herhaald asielverzoek. In zulke gevallen wordt het dossier op MOO nog niet afgesloten en worden cliënten zo nodig verder ondersteund (natraject). Het behalen van een resultaat betekent voor MOO dus nog niet automatisch het einde van de begeleiding van en het werken met de desbetreffende cliënten. Tot slot wordt een deel van de cliënten warm overgedragen aan gespecialiseerde terugkeerorganisaties.

Het MOO kan blijven bestaan dankzij de steun van verschillende organisaties: